ارزش ها و ضد ارزش ها در نهج البلاغه
واقع بینی و ترک آرزوهای منفی
کسانی که واقع بین نیستند و منفی بافی می کنند یا به دنبال آرزوهای دراز هستند، از شخصیت پسندیده ای بهره مند نیستند. قضاوتهای نادرست، آنان را در جامعه بی ارزش می کند و در میان دوستان بی اعتبار می گرداند. آدمی باید با کمک عقل و بینش صحیح خود، واقعیت ها را درک کند و آرزوهای منفی را از دل خود ریشه کن نماید؛ زیرا که آرزوهای دست نیافتنی یا منفی، عقل و اندیشه فرد را ضعیف می سازد . حضرت علی (علیه السلام) می فرماید:«بدانید که ارزوهای خام و منفی، عقل را دچار غفلت می سازد».(نهج البلاغه، خطبه 86)
آرزوهای دور و دراز در امور دنیوی نه تنها انسان را محتاج دیگران می سازد، بلکه به تدریج معنویت از زندگی او گرفته می شود و چه بسا به پایین ترین مرتبه انسانی تنزل می یابد . ارزوهای حکومت ری ، عمر سعد را به سوی کربلا کشاند و سرانجام، دستش به خون حسین بن علی (علیه السلام) آلوده شد، به حکومت ری نرسید و روز قیامت با ندای: «یا ویلتی لیتنی لم اتّخذ فلاناً خلیلا» تأسف خواهد خورد که چرا با یزیدیان بیعت کرد. علی (علیه السلام) در این بار ه می فرمایند: «کسی که ارزوهایش طولانی و منفی است، به اعمال زشت و ناروا دچار می شود. »
اعتدال و میانه روی، یعنی واقعیت ها را همانگونه که هستند بپذیریم و به دیگران بگوییم و نیز در بیان سخن، در قاوتها، در اخبار و گزارش های خود اشتباه نکنیم و به حقیقت آنها بپردازیم.
آنان که از این ارزش های اخلاقی بی بهره اند در رفتار و کردارشان، نظم و برنامه ای ندارند و به سرعت به چیزی دل می بندند و ناگهان بی دلیل از همان چیز متنفر می شوند. همچنین، در بیان دیدگاه های خود زیاده روی می کنند. بنابراین کندرو یا تندرو بودن در کارها می تواند بزرگ ترین ضربه روحی و اجتماعی بر ما وارد کند.
ادامه دارد………